Tháng 9 đôi mươi, tháng 10 mùng 5, rươi về dày đặc con nước, đó cũng là lúc các bà các mẹ tranh thủ ra chợ cho sớm để mua được những mẻ rươi tươi mới về làm những món ngon cho chồng cho con…
Công thức 1:
1. Trứng tráng rươi:
Nguyên liệu
– Rươi tươi: 3 lạng
– Trứng gà (hoặc trứng vịt): 2 quả
– Thìa là, vỏ quýt, ớt tươi, hành tím mỗi thứ 1 ít.
– Gia vị, nước mắm ngon, hạt tiêu đủ dùng.
Cách làm:
Chả rươi với vỏ quýt và trứng
– Dùng nước nóng cho già, cho rươi vào khuấy đều, nhặt cho hết rác, rồi rửa đi rửa lại nhiều lần nước cho thật sạch, để ráo.
– Thìa là, hành tím băm nhỏ. Ớt tươi bỏ hạt băm nhuyễn. Vỏ quýt thái sợi chỉ (có thể dùng vỏ quýt khô ngâm nước ấm cho mềm cũng được).
– Cho rươi vào bát to, dùng đũa đánh rươi cho thật kỹ. Đặp trứng, cho thìa là, hành tím, vỏ quýt vào trộn đều. Nêm nếm gia vị vừa đủ.
– Cho dầu vào chảo đun nóng già. Dùng thìa lớn, múc từng muỗng cho vào chảo. Rán vàng đều 2 mặt là được.
– Bày ra đĩa. Rắc hạt tiêu cho thơm. Ăn nóng chấm với nước mắm chanh ớt.
Công thức 2:
2. Chả rươi với thịt
Rươi có nhiều cách chế biến nhưng phổ biến nhất vẫn là làm chả.
– Rươi làm sạch. Cho thịt vào rươi đã đánh nhuyễn trộn đều
– Cho tiếp 1 quả trứng vào trộn đều, cho hành hoa, thìa là, ớt tươi, vỏ quýt băm nhỏ, nước mắm, hạt tiêu vào trộn tiếp
– Cho dầu ăn vào chảo, có thể rán chả theo miếng nhỏ hoặc bằng lòng chảo.
– Pha nước chấm giống nước chấm nem, gồm 1 thìa cà phê nước cốt chanh, tỏi ớt băm nhỏ, 2 thìa cà phê nước mắm, 3 thìa cà phê nước lọc, 1 thìa cà phê đường
– Bày ra đĩa.
Rắc hạt tiêu cho thơm. Ăn nóng chấm với nước mắm chanh ớt.
Công thức 3
+ Sơ chế rươi sống:
– Rươi còn sống dưới nước có màu xanh nhạt ửng sắc bạc khá đẹp mắt, khi vớt ra khỏi nước lâu sẽ chuyển sang sắc hồng đỏ có khi là màu vàng nâu nhạt, khi yếu sẽ ngả màu xanh đậm và rươi chết có màu xanh đen bầm.
Rươi tươi có mùi tanh dễ chịu nhưng khi chết sẽ có mùi hôi nồng. Quan sát một mẻ rươi qua màu sắc có thể nhận biết chính xác mẻ rươi tươi ít nhiều.
– Chuẩn bị nước sôi, đũa dài, vá lưới, rổ
Cho rươi vào một cái nồi, châm nước nóng vào nồi rươi, dùng đũa khoắng rửa kỹ, gắp xúc ra từng ít một cho vào một cái rổ, rửa xả dưới một vòi nước sạch, lượm rong rác bám theo, rửa xả kỹ. Để cho ráo nước là chế biến. (Nếu là rươi vớt từ vùng cửa sông, ven biển rất sạch và có màu tươi đẹp hơn là rươi vớt từ ruộng. Đây là mặt hàng hiếm dù vào ngay mùa rươi ở Bắc vì ngừơi ta dễ lội ruộng để xúc rươi hơn là dân chài đón rươi bằng lưới trên sông)
– Nếu muốn dự trữ thì sau khi làm sạch rươi, chia ra từng phần nhỏ, gói kín trong bao nylon hoặc cho vào hộp nhựa có nắp đậy, cho vào ngăn đông đá của tủ lạnh hoặc tủ cấp đông (freezer).
+ Chế biến:
Nếu chưa có nhiều kinh nghiệm đứng bếp bạn nên dùng một cái chén để làm dụng cụ đong đo, sẽ dễ dàng làm món chả rươi cứng mềm tuỳ ý.
– 3 chén rươi đã trụng sạch. Nếu dùng rươi đông lạnh thì xắn ra từng miếng vụn nhỏ (Về rươi đông lạnh: Thân của rươi chỉ là đốt mô xốp mềm mọng, không phải dạng vỏ sừng cho nên rươi đông lạnh có thể bị bể tan lẫn vào nhau chứ không còn dạng nguyên con, thành thử phải xem thử nếu rươi nát quá thì cắt chặt thành miếng nhỏ rồi đánh tan vào với trứng ngay, chỉ khi nào còn nguyên dạng mới để rã đông cho ráo nước. Rươi đông lạnh chỉ có thể làm một món ngon là chả).
– 1 chén thịt nạc dăm heo hoặc thịt nạc mông tuỳ ý, băm xay thật nhuyễn.
– 1 chén trứng gà hoặc trứng vịt tùy ý ( số trứng có thể là 4 cái tùy trứng lớn nhỏ)
– Hỗn hợp gia vị và phụ gia (* phân lượng tương đối) : ½ muỗng súp lá thìa là băm nhỏ; ½ muỗng súp vỏ quýt tươi cắt sợi thật nhỏ (hoặc vỏ quýt khô ngâm nước cho mềm rồi mới cắt); 1/3 muỗng súp lá chanh non cắt sợi thật nhỏ; ½ muỗng cà phê ớt tươi bỏ hột băm nhỏ; ½ muỗng súp hành tím băm nhỏ; ½ muỗng cà phê muối + 1 muỗng súp nứơc mắm ngon nếu thích; ½ muỗng cà phê tiêu.
+ Về vỏ quýt và ớt: Mùa rươi ở Bắc cũng là mùa quýt cho nên khoảng đầu tháng 9 người ta hay lấy ít vỏ quýt đường, loại quýt mỏng vỏ, không gói kín mà xỏ xâu và treo phơi trong nhà chỗ nào thoáng, sạch để vỏ quýt khô đi từ từ nhưng cũng không trở cứng, khi cần dùng lấy ra cắt sợi vẫn còn mềm vỏ là quýt ngon. Vỏ quýt mới lột không cay thơm bằng đã để qua mươi ngày nhưng để cho khô cứng lại cũng không ngon. Món chả rươi ít nhiều gì cũng phải cho ít ớt giã nhỏ, sẽ làm dậy mùi rươi lên chứ không cốt để cho cay.
Làm chả cách 1: Cho rươi và trứng chung vào một cái thố vừa đủ, dùng đũa lớn đánh cho nát rươi theo trứng thật kỹ, cách làm này cho rươi còn dạng lợn cợn phần nào thân rươi, mà theo một số người cho rằng như vậy khi ăn sẽ nhận ra vị rươi ngon hơn Đây cũng là cách làm truyền thống mà nhiều hàng quán ngay khi vào mùa rươi cũng cho rằng làm như vậy thực khách sẽ thấy đúng là rươi thứ thật (trời ạ, rươi mà cũng có hàng giả!) Nhào trộn hỗn hợp rươi trứng với thịt băm và gia vị thật kỹ, ngửi xem mùi vỏ quýt, thìa là có dậy thơm chưa, nếu thấy chưa đủ hẵng cho thêm từng ít một kẻo cho nhiều, thành phẩm sẽ bị đắng.
– Chuẩn bị chảo đáy phẳng nhiều dầu, lượng dầu phải ngập chả khi bỏ vào chiên, để lửa vừa. Quan sát hỗn hợp rươi, nếu thấy đặc dẻo ở độ có thể dùng tay nắn thành miếng thì tuỳ ý tạo hình thành miếng cỡ nửa bàn tay, mỏng non một phân, thả vào chiên cho đến khi chả vàng đều. Nếu hỗn hợp chỉ ở dạng quánh sệt thì dùng một vá nhỏ cho miếng chả sẽ không dày quá, múc đầy vá rồi cứ đổ vào giữa chảo, chả sẽ chín và kết dính lại. Khi đổ chả vào chảo đừng đổ liền tay kẻo dầu nguội nhanh và đổ cách thưa ra để miếng này không dính vào miếng kia.
– Nếu dùng mỡ nước thắng ra từ mỡ heo thay cho dầu chiên thành phẩm sẽ thơm hơn. Trong khi chiên phải dùng vá lưới vớt bỏ những xác rươi cháy ra khỏi chảo kẻo khét dầu
– Độ sệt quánh của hỗn hợp rươi thịt trứng tùy vào lượng thịt, nếu nhiều thịt thì chả sẽ cứng hơn. Nếu chả mỏng thì dễ chiên giòn hơn nhưng vị rươi còn không nhiều.
– Có người sau khi trộn rươi trứng thịt, chia vào từng chén dĩa nhỏ hấp cách thủy thay vì chiên. Lại có cách khác là sau khi hấp chín từng miếng mỏng, để nguội, đem chiên nhanh với dầu thật nóng cho cháy nhẹ cạnh ngoài. Cách làm này cho món chả ít đẫm dầu, dễ giòn bên ngoài mà trong vẫn mềm.
Làm chả cách 2: Không đánh trứng và rươi chung với nhau cho nát rươi mà dùng dao thớt băm riêng rươi với gia vị, trứng đánh tan riêng rồi mới cho từ từ trứng, thịt băm vào rươi trộn đều cho có độ sệt tùy ý riêng. Càng ít thịt, chả rươi càng xốp mềm.
Làm chả cách 3: Không dùng thịt mà chỉ dùng rươi băm hoặc đánh nát với trứng, gia vị. Dùng vá nhỏ múc từng vá đổ vào chảo dầu thành từng vũng và chiên cho đến khi chả vàng đều. (Đây là cách làm được gọi là chả rươi nguyên chất. Vào mùa rươi vài năm vừa qua, những hàng chả rươi ở Hà Nội bán một miếng chả làm theo cách này có đường kính chừng 25 phân, dày non một phân lên đến năm sáu chục ngàn đồng trong khi một miếng chả có thịt bằng nửa bàn tay chỉ có giá năm ngàn đồng).
Ra món: Tuỳ thích ăn chả rươi nóng cắt miếng nhỏ, chấm nước mắm nguyên chất với chanh vắt, ớt tươi, vài cọng rau thơm như húng lủi, húng cay
dùng làm món ăn chơi hoặc với cơm nóng. Có người lại thích ăn chả rươi nóng với bún sợi nhỏ, rau thơm cắt nhỏ nêm nứơc mắm tỏi ớt chua ngọt pha theo kiểu miền Nam để chan vào.
Những gia vị như thìa là, vỏ quýt đều là gia vị căn bản truyền thống cho món chả rươi, tạo mùi mạn, vị nồng, đắng
chất lượng lại không đồng nhất cho nên tuỳ kinh nghiệm đứng bếp, tùy độ tươi ngon của rươi, khẩu vị riêng để gia giảm. Việc dùng thêm lá chanh non cắt sợi hay những loại gia vị cay nồng nào khác cũng tuỳ ý. Nêm muối, nước mắm nên vừa đủ cho đậm đà, đừng nên nêm mặn để tuỳ ý chấm riêng nước mắm khi ăn. Rươi là loại thực phẩm có mùi vị chuyên biệt đặc trưng, không thể lẫn lộn vào bất cứ loại thực phẩm nào khác. Thực phẩm dân dã này được đa số người miền Bắc ưa chuộng cho nên việc chế biến, nêm nếm chỉ riêng cho món chả thôi cũng rất phong phú theo sở thích riêng.
Nếu nói riêng cho món chả rươi thôi thì ai cũng phải nhìn nhận đó là một món ăn có phong vị đặc trưng nhất của đất Bắc. Tuỳ ý bạn muốn tự tay làm một lần món chả rươi nếu có được rươi tươi Còn không, hãy về Hà Nội vào độ giữa tháng 9 âm lịch, canh đúng ngày có rươi, lững thững đi bộ trong trời thu Hà Nội cho mau đói bụng, ăn sẽ ngon hơn đến phố hàng Rươi hay qua Hàng Chai, Lò Đúc để thưởng thức chả rươi do chính tay người Bắc chế biến Thế mới gọi là biết thưởng thức miếng ngon Hà Nội đúng điệu ra trò đấy nhé.
Công thức 4:
– 3 lạng rươi
-2 quả trứng
– 1 lạng thịt nạc vai xay
– vỏ quýt (vỏ quýt ta, lọai quýt nhỏ, chua ngày xưa ấy, vỏ rất thơm mà ko đắng, bây giờ hiếm lắm, may ra ai ở quê thì mới kiếm được thì mới đúng, đừng dùng vỏ quýt ngọt bây giờ vẫn bán, vừa đắng, vừa ko thơm lại còn có chất bảo quản. Nếu ko kiếm được vỏ quýt ta thì thôi)
– hành, thì là, lá lốt, là gừng, rau răm mỗi thứ 1 ít thái nhỏ
Tất cả trộn đầu rồi rán như rán trứng thịt, nhưng rán từng miếng nhỏ thì dễ rán hơn. Để mặt rươi chín vàng thì mưới lật thì miếng chả rươi sẽ ko bị vỡ.
Còn cách nữa cầu kỳ hơn là lót lá chuối vào chảo, rán ko mỡ ( các cụ gọi là rán bằng lá chuối) cho đến khi miếng chả rươi chín tới đông thành bánh thì xúc ra đĩa, để nguội lại cho vào chảo dầu rán, chỉ cần rán qua là miếng chả rươi đã vàng rồi. Rán bằng cách này hơi cầu kỳ , nhưng miếng rươi ko bị ngấm nhiều dầu và ăn thơm ngon hơn hẳn.
Công thức 5:
2 quả trứng
3 lạng rươi
1 lạng thịt xay
vỏ quýt ( mình nghe nói thay thìa là bằng vỏ quýt , chứ ko dùng cả 2 )
1 chút tiêu ( bớt tanh )
gia vị ( cho vừa ăn , cho thêm chút mắm khi rán sẽ rất thơm)
hành băm nhỏ
Tất cả trộn đều , ròi đem rán như rán trứng thịt í , khi rán thì nên đậy vung để chín hơi .
Công thức 6:
Thông thường, mùa rươi nổI khoảng từ rằm tháng 8 đến 20 – 9 (âm lịch). Rươi là món thực phẩm quý, hiếm, một lần ăn cả đờI còn nhớ. Rươi có nhiều cách chế biến như: rươi xào măng giá, rươi tráng trứng, rươi làm nem rán, ruốc rươi,…. Món chả rươi tuy có cầu kỳ chút ít, song có lẽ là món độc tôn trong các món ăn về rươi. Xin được mách nhỏ bạn về cách làm món chả rươi:
– Nguyên liệu chả rươi cho 4 người ăn:
+ Rươi: 600g
+ Thịt nạc: 200g
+ Trứng vịt: 2 quả
+ Vỏ quýt tươi: 4 vỏ
+ Lá gừng tươi: 20 lá
+ Lá nghệ tươi: 2 lá (bỏ cuống)
+ Rau răm: 1 năm nhỏ
+ TỏI: 1 củ
+ Mộc nhĩ: 50g
+ Hạt tiêu: 1 thìa cà phê
+ Chanh: 1 quả
+ Mỳ chính, mõ, dầu ăn (đủ dùng)
– Cách chế biến:
+ Rươi (mua loạI còn tươi) nhặt sạch tạp chất cho vào rổ, ngâm rửa trong nước nóng (vừa tay); để cho ráo nước. Cho rươi vào soong hoặc âu, dùng dao nhỏ đánh kỹ.
+ Thịt nạc thái mỏng, băm nhỏ, cho trứng vào trộn đều.
+ Các loại gia vị rửa sạch, để ráo nước, thái nhỏ. TỏI đập nhỏm trộn đều các gia vị, thịt, trứng vào rươi được hỗn hợp rươi (HHR) sền sệt.
+ Bắc chảo rang lên bếp, cho lửa vừa phảI, lót vào chảo rang một mảnh lá chuốI, khi chảo nóng, cho 1 muỗng HHR đổ vào lá tráng mỏng một lớp, dày khoảng 0,5 – 0,7cm. Khi mặt dướI chả chín đều, dùng đũa và môi lật trở miếng chả vào 1 miếng lá khác và nướng tiếp.
Miếng chả được nướng chín cả 2 mặt đặt trên là chuốI xếp vào đĩa. Cứ như thế, tiếp tục nướng hết số HHR đã được chế biến.
**Chú ý: Không nướng cháy quá, làm nhẹ tay, tránh chả rươi bị vỡ nát.
Rươi nướng toả ra mùi vị hấp dẫn, khó quên.
+ Sau khi nướng xong, làm tiếp khâu rán chả rươi.
Phi hành mỡ (hoặc dầu ăn) sôi già, cho miếng chả rươi vào rán chín vàng đều cả 2 mạt.
Trang trí đĩa đặt chả: cà chua thái mỏng, là rau xà lách, để miếng rươi đã rán chín vào giữa. Lượng rươi ở trên có thể làm được từ 8 – 10 miếng chả. Cắt rươi rán theo miếng to, nhỏ tuỳ cách ăn. Chả rươi có thể ăn kèm vớI rau sống, chấm nước mắm đã pha chế hoặc dùng bánh đa nem cuốn chả rươi vớI gia vị, kèm một đũa nhỏ bún để ăn